In de voetsporen van de soldaten
Hoe zouden de Romeinen de Waal en de Rijn zijn overgestoken? Hadden ze bruggen gebouwd of maakten ze gebruik van pontons? Die vraag hoef ik vandaag niet te beantwoorden. Mijn wandeling over het Romeinse Limespad start ik vandaag onderaan de brug over de Rijn. Ik ontdek dat dit tevens een deel van het Maarten van Rossumpad is. Loop ik niet alleen twee routes tegelijk, maar ook nog eens langs Werelderfgoed!
Lombok
Ik volg de Rijn westwaarts. Dat de Romeinen niet verder naar het noorden zijn getrokken heeft mogelijk te maken met de steile stuwwal, die oprijst langs de kade. Een bijna natuurlijke barrière. Nu hangt het Arnhems museum uitdagend over de stuwwal. Al lopend, concludeer ik dat die 16de-eeuwse legeraanvoerder Van Rossum waarschijnlijk hetzelfde heeft gedacht als de aanvoerder van de Romeinen: wat is de makkelijkste weg voor mijn leger. En hoewel beide legers de oever van de rivier zouden zijn blijven volgen, maakt mijn route even een lus om door het fraaie landschap ten noorden van Arnhem te kunnen wandelen.
Zigzaggend loop je door de wijk Lombok, een schoolvoorbeeld van het gedachtegoed van eind 19de eeuw. Goede huizen, een badhuis, een bewaarschool, winkels, politiepost, ruime stratenprofiel voor bomen, plantsoentjes en ander openbaar groen. Alles voor een betere zorg voor de arbeider.
Rosande polder
Als de kuiten en de knieën in het park Mariendaal zijn getraind, dalen we af naar de Rosandepolder waar de resten liggen van kasteel Rosande. Het 14e-eeuwse kasteel is tijdens de Gelderse oorlogen verwoest en daarna gesloopt. In deze polder stond in de 20ste eeuw een aantal steenbakkerijen (goede klei op loopafstand) maar deze zijn tijdens de WOII zwaar beschadigd en daarna afgebroken. Halverwege de polder ligt een kleine camping, die weliswaar niet zo Spartaans is als het kampement van de Romeinen destijds, maar in geen geval een ANWB-ster zal krijgen. Maar je kunt er prima pauzeren en ze serveren een heerlijk bakkie met eigengemaakte taart.
Kerkepad
Na een heerlijke cappuccino vervolg ik mijn route richting het oude pre-romaanse kerkje van Oosterbeek. Op het plein voor de kerk staat de 300 jaar oude knotlinde die veel legers heeft zien langskomen en zelfs WOII zonder schade heeft doorstaan. Vlak naast de kerk een smal kerkepad richting Heveadorp.
Ter hoogte van het veerpontje naar Driel, klim ik omhoog naar Westerbouwing om in de Valckeniersbossen langs de rand van de stuwwal te genieten van het uitzicht over de Rijn met haar uiterwaarden.
Heveadorp
De legers van de Romeinen en van Van Rossum zullen de stuwwal, waar Heveadorp op ligt, niet hebben beklommen. Zij zullen, beneden, via de uiterwaarden verder zijn getrokken. Omdat beide routes niet door het historische deel van het dorp lopen, besluit ik hier het Maarten van Rossumpad en het Romeinse Limespad te verlaten. Als afsluiting van mijn wandeling loop ik door het nog bestaande gedeelte van dit prachtige stukje historie.
Dirk Frans Wilhelmi, eigenaar van de Hevea-fabriek (rubberen banden en laarzen) kocht in 1915 het terrein van het landgoed Duno. Passend in de tijdsgeest liet hij in 1916 huizen bouwen voor zijn werknemers in een mix van Amsterdamse School en Cottagestijl. Dat de goede intenties van fabriekseigenaar niet alleen barmhartigheid betroffen, blijkt uit de sociale controle van de vrouw van de eigenaar en het licht dat om 10 uur ‘s avonds werd afgesloten, zodat iedereen op tijd naar bed ging en op elektriciteit kon worden bespaard.
Veel woningen zijn door verwaarlozing tijdens de moeilijke economische jaren 80/90 verdwenen, maar er zijn nog voldoende huizen te bewonderen. Mijmerend loop ik naar de bushalte. Ik woon zelf prachtig in een 17e-eeuws monument, maar wonen in deze cottages is ook wel heel erg mooi.
Ook zin om deze wandeling te maken? Gpx-file en routebeschrijving vind je op Wandelnet.