_{Zuid-Holland in het voorjaar © Ernst Koningsveld}

Zuid-Holland heeft een enorme diversiteit aan landschappen. Deze selectie van minder bekende paden brengt de diversiteit van de provincie in beeld; van wandelingen in de duinen en op de Zuid-Hollandse eilanden tot in het Groene Hart en aan de rand van de stad.

Wandeltip 1. De Zilk

Afstand: 17 km
Markering: geen

Deze wandeling in Zuid-Holland gaat langs de grens van Noord- en Zuid-Holland door de Amsterdamse Waterleidingduinen. In het zuiden van dat gebied kun je nog urenlang in je eentje ronddolen en word je overladen met cadeautjes als intense stilte, mooie vergezichten en winterse pareltjes in het mos. Start op de parkeerplaats ten westen van De Zilk (Joppeweg 1); die is ook goed te bereiken met de bus vanaf station Leiden of station Nieuw-Vennep (bushalte De Zilk, Amsterdamse Waterleidingduinen). Let op: Toegang alleen met dagkaart € 1,50 (via de betaalautomaat op locatie of online (t/m 18 jaar gratis). Honden zijn niet toegestaan.

_{Amsterdamse Waterleidingduinen © Ernst Koningsveld}

Bekijk wandeling De Zilk

Wandeltip 2. Leerdam - Gorinchem 

Afstand: 17 km
Markering: geen

Leerdam was tot 2018 een gemeente in Zuid-Holland, nu is de stad onderdeel van de gemeente Vijfheerenlanden en daarmee ligt die nu in de provincie Utrecht. Maar omdat de wandelroute naar Gorinchem bijna helemaal in Zuid-Holland ligt, past deze ook hier. De wandeling gaat naar vestingstad Gorinchem, om later met de trein weer terug te gaan. Je loopt door het historische hart van glasstad Leerdam, langs de glasfabriek en het Nationaal Glasmuseum. Daarna langs de lieflijke Linge. Bij het gehucht Rietveld staat een heuse bontgekleurde Rietveldstoel in een tuin langs de route. Via het dorpje Arkel bereik je Gorinchem.

_{Rietveld stoel in een tuin in gehucht Rietveld, Arkel © Ernst Koningsveld}

Bekijk wandeling Leerdam - Gorinchem

Wandeltip 3. Molenviergangroute

Afstand: 8,6 km
Markering: geen; oostelijke deel wit-rood (Pelgrimspad)

Deze route gaat vanuit Aarlanderveen door het Groene Hart. Je volgt onder andere een eeuwenoud kerkenpad dat door de jaren heen verworden is tot weiland. Maar dankzij gastvrije boeren is het pad inmiddels weer begaanbaar. Het is echt struinen, dwars door weilanden en over akkers. Een flink deel van de route is ongeplaveid; als het flink heeft geregend kan het zompig zijn. Zoals de naam al aangeeft, kom je langs vier prachtige oude molens uit 1785. Het is wellicht de enige nog werkende molenviergang in de wereld.

De bushalte Nieuwkoopseweg in Aarlanderveen, vlakbij het beginpunt, bereik je vanuit Alphen aan den Rijn of Uithoorn. Je kan ook vanaf station Alphen aan den Rijn of vanuit Zwammerdam lopen; dan is de route 3 respectievelijk 2 km langer (enkele reis). Honden zijn niet toegestaan.

_{Molens van de molenviergang nabij Aarlanderveen © Ernst Koningsveld}

Bekijk wandeling (Molenviergangroute)

Bekijk uitgebreidere beschrijving

Wandeltip 4. Nederlands Kustpad 1, etappe 13 Goedereede – Herkingen

Afstand: 18,3 km
Markering: wit-rood

Doordat begin- en eindpunt van deze wandeling niet zo makkelijk te bereiken zijn, is dit een minder bekende route. Maar hij is de moeite zeker waard. Je loopt vanuit het aardige plaatsje Goedereede naar de dijk langs het Grevelingenmeer. Als het langere tijd droog geweest is, is het zeker aan te bevelen de oude route te kiezen die over de Slikken van Flakkee loopt; hier en daar vind je nog een markering, maar verdwalen zal je niet. Je vindt ruimte en rust in deze schitterende, vaak ondergewaardeerde hoek van Nederland met zijn dijken, dammen en duinen.

_{Slikken van Flakkee © Ernst Koningsveld}

Bekijk wandeling Nederlands Kustpad 1 (etappe 13)

Wandeltip 5. Grote Rivierenpad, variant Rottemeren

Afstand: 11,5 km
Markering: wit-rood

Toegegeven, deze etappe van Terbregge naar Schiedam staat zeker niet in de top tien van favoriete wandelingen. Of dat terecht is? Elke route heeft zijn eigen verhaal, zo ook deze. Had je dat verwacht: de route gaat meteen vanaf bushalte Molenhoek grotendeels door het groen, op korte afstand van de Rotte. Dan loop je langs de Bergse Plassen. In Schiebroek ga je wel langs wat huizen, maar het voelt als een vriendelijk dorp. Zelfs op de Kleiweg heb je niet echt het idee in de stad te zijn. Dan ga je weer door veel groen tot je na de onderdoorgang van de snelweg A16 in Overschie komt; een heel rustig dorp dat zijn lange historie toont, en intussen deel is van de grote stad. Net na de route, op weg naar bushalte De Gaarden in Schiedam, loop je over een kunstwerk dat ze hier hebben gecreëerd om wandelaars en fietsers de drukke spoorbaan en het water te laten passeren: een tunnel-brug combinatie, strak uitgevoerd. Wat een luxe! Alles bijeen loop je twee-derde van de route door groen; wie had dat verwacht?

_{Overschie © Ernst Koningsveld}

Bekijk wandeling Grote Rivierenpad (Rottemeren)