Vijf mooiste plekken op het Elfstedenpad
De Friese Elf Steden zijn natuurlijk beroemd van de tocht der tochten. Hoewel de laatste Elfstedentocht ruim 26 jaar geleden plaatsvond, blijft de vraag of deze ooit nog zal plaatsvinden. Gelukkig biedt het Elfstedenpad een alternatief voor avonturiers die het hele jaar door de pracht van de route langs de Friese Elfsteden willen ervaren. Het Elfstedenpad (300 km) volgt zoveel mogelijk het parcours van de beroemde schaatstocht vol natuur en historie. Onlangs is de gids opnieuw verschenen; een goede reden om vijf mooie plekken te gaan ontdekken, aanbevolen door de veldmedewerkers.
De Waterpoort in Sneek © Broer Adema
1. Start- en finishplaats Leeuwarden
De hoofdstad van Friesland en de start- en finishplaats van de schaatstocht ligt nu middenin de weilanden, maar lag vroeger aan zee. Vanwege haar ligging aan zee kon de stad een belangrijk handelscentrum worden. Maar door het dichtslibben van de zogenaamde Middelzee in de dertiende eeuw verloor de stad haar functie voor de handel. In de Gouden Eeuw woonden diverse adellijke famillies in de stad. Uit die tijd stammen enkele prachtige gebouwen. Ter verdediging van de stad werd een gracht gegraven en wallen opgericht, maar deze verdedingswerken zijn grotendeels verdwenen. Er zijn nog wel vele monumenten uit die tijd bewaard gebleven en de stad kent verschillende beschermde stadsgezichten. Tijdens de proloog door de stad (12 km) kun je aan het hoogteverschil nog merken dat de eerste bewoners hun nederzettingen op terpjes bouwden.
Paleis van Justitie, Leeuwarden © Broer Adema
2. Hanzestadje Hindeloopen
Aan de IJsselmeerkust vind je het Hanzestadje Hindeloopen, beroemd om de traditionele schilderkunst. De meubelmakerij waar deze schilderkunst nog steeds wordt toegepast bevindt zich aan de Nieuwstad en is te bezoeken van dinsdag t/m zaterdag. Het Eerste (en inmiddels het grootste) Friese Schaatsmuseum is gespecialiseerd in Elfstedentocht-rariteiten en -bijzonderheden. Je komt er alles te weten over de geschiedenis van de Elfstedentocht, compleet met de schaatsen van W.A. van Buuren. In het stadje vind je ook kleine steegjes en een mooie haven. Hindeloopen ligt ongeveer halverwege etappe 6 van Stavoren naar Workum.
Schuur reddingmaatschappij Hindeloopen met sloep © Broer Adema
3. Harlingen, enige zeehaven van Friesland
Harlingen is van oudsher een belangrijke havenstad aan de Waddenkust en de enige zeehaven van Friesland. De stad is nu vooral bekend als vertrekpunt van de veerboot naar Vlieland en Terschelling. Vroeger was het de thuishaven van tientallen oorlogsschepen en het is een belangrijke haven geweest voor de koopvaardij. Zo verkreeg de stad een goede handelspositie, wat al in de 13e eeuw voor stadsrechten zorgde. Door de eeuwen heen nam de welvaart toe, wat je nu nog terugziet in de honderden monumentale panden, waaronder prachtige pakhuizen. Na Harlingen gaat het Elfstedenpad verder door het Friese platteland.
Voormalig kantongerecht aan de binnenhaven van Harlingen © Broer Adema
4. Het Bildt
Het Friese platteland kent behalve de uitgestrekte graslanden ook een groot akkerbouwgebied. De percelen, wegen en sloten, alles is er rechttoe rechtaan. Dat komt doordat hier de aangeslibde kwelders van de Middelzee zijn ingepolderd. Zo ontstond er vruchtbare kleigrond waar uien, wortelen en aardappels zoals de Bildtstar goed op groeien. De dorpen kregen de namen van de patroonheiligen aan wie de kerken waren gewijd: Sint-Jacobiparochie, Sint-Annaparochie, (Lieve) Vrouwenparochie.
De Van Harenskerk in Sint Annaparochie © Broer Adema
5. Stinzen en tuinen in Oudkerk, Oenkerk en Giekerk
Ten noordoosten van Leeuwarden - je komt er langs tijdens etappe 14 en 15 - liggen niet ver van elkaar de dorpjes Aldtsjerk, Oentsjerk en Gytsjerk, zoals de Friezen zeggen. In elk dorpje vind je een stinze, zoals een landgoed met landhuis en tuin in Friesland wordt genoemd. In Aldtsjerk is dat De Klinze, waar je een rondje door de tuin en langs de vijver loopt. Ten noorden van Oentsjerk vind je de Stania State, een omvangrijk landgoed met slingerende paden, een brasserie, terras en vrij toegankelijk park. In Gytsjerk kom je nog langs De State Poelzicht, waar sinds 1700 al twee keer een nieuw huis is gebouwd. In het vroege voorjaar is het de moeite waard om op de stinzen te gaan kijken naar de bloeiende stinzenplanten.
Bekijk etappe 14Bekijk etappe 15
Stania State in Oenkerk © Ernst Koningsveld
Nog meer verkennen?
Zo’n lang Streekpad als het Elfstedenpad is eigenlijk niet in slechts vijf plekken te vatten. De een geniet meer van de historische stadjes, de ander houdt meer van de openheid van het Friese platteland. Bepaal daarom zelf waar je wilt wandelen en bestel de nieuwe gids van het Elfstedenpad.
