Wandelen met Landschap Overijssel
In elke provincie van Nederland is een provinciaal 'Landschap' actief in het beheer, bescherming en ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed. In hun natuurgebieden bieden zij niet alleen ruimte aan de natuur, maar ook aan de wandelaar. In 2024 publiceren we elke maand een blog over één van de Landschappen, na een gesprek met een of meer medewerk(st)er(s) van de organisatie. Zo ontdekken we op welke manier de organisaties bijdragen aan de mogelijkheden voor wandelen. Deze maand belichten we Landschap Overijssel.
Huis de Horte © Marleen Lekkerkerk
Overijssel
De thuisbasis van Landschap Overijssel bevindt zich sinds 1973 op De Horte, een landgoed in het Vechtdal, aangelegd in de 17e eeuw in overwegend Franse stijl. Dat betekent dat je er veel rechte en strakke lanen vindt met dikke eiken en beuken erlangs, maar ook slingerpaadjes en doorkijkjes die later zijn aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Het kantoor is gevestigd in Huis de Horte, waar ik ontvangen word door Quinten Pellegrom, adviseur natuur- en landschapsbeleving van de stichting.
Hij vertelt dat Landschap Overijssel zich vier kerntaken heeft gesteld. Het beheer en ontwikkeling van erfgoed en natuur hebben prioriteit. Maar productie en beleving behoren ook tot de kerntaken en er wordt voortdurend gezocht naar een balans tussen de vier taken. De afweging heeft ook te maken met geld; met productie (meestal houtproductie) kan geld verdiend worden om andere taken te bekostigen. Het zoeken naar de balans gebeurt bij voorkeur 'aan de voorkant' d.w.z. dat er vooraf nagedacht wordt over hoe de verschillende belangen op elkaar kunnen worden afgestemd. Het beleven van de natuur is belangrijk om de mensen te laten inzien dat de natuurwaarden belangrijk zijn en beschermd dienen te worden, maar er moet wel voorkomen worden dat de natuur er schade van ondervindt. Quinten is daarom ook betrokken bij het opstellen en herzien van de beheerplannen voor de terreinen. De paden en (wandel)routes worden dan in overleg met de beheerder meteen meegenomen in de toekomstvisie voor een gebied en zo wordt het landschap beleefbaar gemaakt. Want beleving is ook een doel op zichzelf: de mensen moeten de natuur en hun leefomgeving kunnen beleven en ervaren, ook voor hun eigen welzijn.
Wandelpad op de Lemelerberg © Nico Kloek
De organisatie bestaat sinds 1932 en beheert zo'n 6000 hectare, verdeeld over 62 eigen natuurterreinen en verspreid over de regio's Kop van Overijssel, IJsseldelta, Vechtdal, Salland en Twente. Om de mensen de weg te wijzen in de natuur en deze te laten beleven, zijn er drie bezoekerscentra: Dal van de Mosbeek (Twente), De Wheem (Reestdal) en Hof Espelo (Enschede). Hiervandaan worden o.a. begeleide excursies (de 'OpStap' wandelingen) en educatieve activiteiten georganiseerd. Onder het erfgoed waar de stichting zich voor inzet vallen vijf molens: drie watermolens en twee windmolens.
Routes
Op de website van Landschap Overijssel staan zo'n 100 wandelroutes en bijna 50 fietsroutes die samen met vrijwilligers ontwikkeld zijn. Deze routemakers bedenken een route, soms op verzoek van de stichting, soms op eigen initiatief. De wandelingen zijn gebaseerd op het wandelnetwerk van Overijssel, dat gebruik maakt van het kleurensysteem.
Een paal van het wandelnetwerk in Overijssel © Marleen Lekkerkerk
Voor het ontwerpen van de route wordt hetzelfde systeem gebruikt als Wandelnet gebruikt voor de routeplanner, maar dan met alleen het wandelnetwerk: bekijk kaart met wandelnetwerk. Het systeem is zeer laagdrempelig en er is veel vrijheid in het ontwerpen van de route. De vrijwilligers controleren vervolgens hun eigen routes.
Alle routes staan ook in de speciale route-app die je kunt vinden in de App Store en de Google Play Store (voor Android). Ook die maakt gebruikt van hetzelfde systeem als Wandelnet voor de app, dus dat moet de echte wandelaar bekend voorkomen! Landschap Overijssel is het enige Landschap dat de routes via een app aanbiedt en zit hiervoor in dezelfde gebruikersgroep als Wandelnet. Je kunt met de app de routes in het veld volgen, maar op de website vind je wel meer informatie. Per jaar worden er tussen 300.000 en 400.000 routes gedownload van zowel de website als de app, dus dit voorziet wel in een behoefte.
Op pad met de wandelapp © Landschap Overijssel
Het Hilligenpad
In Twente is er ook een vijfdaagse route van bijna 100 km: het Hilligenpad, waar het Landschap eigenlijk zelf best trots op is. Dit is een bezinningsroute met een religieus en spiritueel thema waarbij je langs 50 bezinningspunten in het landschap komt, plekken die te maken hebben met geloof en bijgeloof van mensen door de eeuwen heen. Momenteel wordt het pad bijgewerkt en is men samen met de mensen van Landgoed Twickel bezig om er twee etappes bij te maken, zodat het een rondwandeling wordt van zeven dagen en zowel begint als eindigt bij Hof Espelo in Enschede. Dan verschijnt er ook een nieuwe gids (momenteel uitverkocht), maar de route is nu ook te lopen met behulp van de route-app, de informatie op de website en de markering in het veld (wit-paars).
Overige routes
Op de Horte, waar Landschap Overijssel is gevestigd, en het aangrenzende Landgoed Mataram, is uiteraard de gekleurde markering van het wandelnetwerk Vechtdal te vinden. Verder loopt hier etappe 11 van het Overijssels Havezatenpad, waar de NS-wandeling Overijsselse Buitenplaatsen ook gebruik van maakt. Vanaf station Dalfsen is het ongeveer 5 km lopen.
Veel plezier met de wandelroutes van Landschap Overijssel!