_{Ankie van Dijk en Hank Bartelink in gesprek © Ernst Koningsveld}

Wie is wie?

Ankie van Dijk is voor de lezers van de Wandelnet-website natuurlijk wel een bekende; ze is het boegbeeld van onze organisatie. Altijd in de weer om, vooral extern, de doelstellingen van Wandelnet te behartigen. De missie van Wandelnet is om Nederland toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor wandelaars.

Hank Bartelink is directeur van LandschappenNL, de koepel van de Provinciale Landschappen die in de blogs in beeld kwamen, maar ook van de provinciale Landschapsbeheerorganisaties en het Goois Natuurreservaat. “LandschappenNL is er primair voor de aangesloten organisaties, en voor het gezamenlijk verhaal”, zegt Hank Bartelink: “Samen met die 20 Landschaps-organisaties zetten we ons in voor bescherming en beheer van natuur, landschap en cultuurhistorisch erfgoed in Nederland, en voor het betrekken van vrijwilligers en burgers daarbij. Dat gaat dus verder dan alleen natuurterreinen; cultureel erfgoed hoort daar beslist ook bij, en dat gaat hand in hand met het landschap.”

Wat vonden jullie van de reeks blogs?

Beiden kijken terug op een prachtige reeks. “Het is zo mooi dat de Landschappen een grote verscheidenheid aan landschappen, informatie en mensen ingebracht hebben. Daarmee bekrachtigen ze wat we in ons kleine land aan schitterende en veelzijdige natuur hebben.” Beiden zijn het erover eens dat de meest in het oog springende overeenkomst in alle blogs de betrokkenheid van de medewerkers bij hun werk is. Hank: “Noem het gerust passie of hartstocht. En dat is heel herkenbaar; mensen blijven opvallend lang in hun banen bij de Provinciale Landschappen.” “En dat geldt ook voor de vrijwilligers bij Wandelnet. Dat geeft een gevoel van verbondenheid” vult Ankie aan.

Ankie constateert ook wel wat tegenstellingen in de invalshoek van hun organisaties. Zo gebruiken enkele Landschappen het begrip ‘natuureducatie’, waar Wandelnet het ‘beleven’ van de natuur nastreeft. Voor Wandelnet betekent aantrekkelijkheid van wandelpaden bijvoorbeeld dat de routes verkeersveilig zijn en de ondergrond past bij de omgeving. Maar ook dat de omgeving groen is; dat kan in een park of in de natuur, maar ook in landschap zoals agrarisch gebied. Hank reageert dat de invalshoek van Landschappen ook telkens meer op het beleven is gericht, ook al gebruiken ze dat woord educatie.

De Landschappen zijn in de eerste plaats terreineigenaar, dus verantwoordelijk voor het onderhouden en goed beheren van de natuur. Maar ze stellen ook dat natuur er is ten bate van mens en maatschappij zodat mensen leren de natuur te waarderen. “Een mooi landschap met een robuuste natuur, een hoge biodiversiteit, met waardevolle landschapselementen en een rijke cultuurhistorie. Een landschap waar mensen in wonen en werken, en kunnen ontspannen en genieten.” Beide organisaties treffen elkaar in het initiatief NLBuiten, een coalitie van veertien organisaties en belangenverenigingen in de ‘groenblauwe’ buitenruimte. Samen zetten ze zich in voor meer recreatieruimte in de directe woonomgeving. “Woonomgeving en natuurgebieden niet zien als aparte eenheden, maar de verbinding zoeken.”

_{Hank en Ankie © Ernst Koningsveld}

Wat speelt er momenteel?

Hank: “De demografie is in de afgelopen decennia sterk veranderd. We gaan anders om met de natuur dan onze ouders en grootouders. Vroeger was er meer platteland en liep een groot deel van onze bevolking vanuit huis zo het agrarisch - of natuurgebied in. Nu moeten mensen besluiten er naartoe te gaan; en dat is een drempel. Wij zeggen wel eens: het is tijd voor ruilverkaveling 2.0. We moeten het ‘buitengebied’ dichter bij de mensen brengen, en niet méér voedsel produceren, maar ‘verantwoorder’ voedsel produceren. Dat laatste heeft twee betekenissen en beide zijn van belang.” Ankie: “We zien verder dat er steeds meer jongeren gaan wandelen. Dat is positief, niet alleen dat ze dan meer bewegen, maar bijvoorbeeld ook dat die doelgroep weer meer met de natuur en het landschap in verbinding komt.”

Wat valt verder op in de reeks?

Het is hartverwarmend om te lezen hoeveel mensen zich vrijwillig inzetten. De aantallen die in de blogs worden genoemd zijn nog een bescheiden afspiegeling van de werkelijkheid. Bij de organisaties die verenigd zijn in LandschappenNL zijn ruim zestigduizend vrijwilligers actief! De meerderheid ervan is actief in onderhoud van natuur en landschap. Bij Wandelnet zijn er meer dan duizend vrijwilligers actief, de meesten in het onderhoud van de markeringen van Lange-Afstand-Wandelpaden en Streekpaden. Maar er is ook een flink aantal padcoördinatoren, belangenbehartigers, enzovoort. “Het is en voelt als een enorme rijkdom, die enorme inzet. En het is ook een bevestiging van de maatschappelijke rol van dit soort organisaties.”

In meerdere van de blogs komen de effecten van corona naar voren. “De door de pandemie toegenomen aantallen mensen in de natuurgebieden brengen botsende recreatiestromen met zich mee; denk aan mountainbikers en wandelaars die elkaar eigenlijk niet willen ontmoeten. Die toegenomen druk brengt met zich mee dat boswachters ook een ‘politierol’ krijgen, en daar zitten ze natuurlijk niet op te wachten. Net als overal in de maatschappij brengen die confrontaties ook wel eens negatieve verbale bejegeningen met zich mee.” Tegelijkertijd hebben de lockdowns het effect dat veel meer mensen zijn gaan wandelen en dus meer in beweging zijn. Dus de pandemie heeft ook wat positiefs achtergelaten.

Samen blijven Wandelnet en LandschappenNL zich inzetten om natuur en landschap toegankelijk te maken, zodat iedereen in Nederland kan blijven genieten van al het moois dat ons land te bieden heeft.

2025: Staatsbosbeheer

Na de succesvolle reeksen in 2023 over de Hanzesteden en die in 2024 over de Provinciale Landschappen, zullen we in 2025 twaalf blogs publiceren over Staatsbosbeheer, de grootste terreinbeheerder van ons land. Wij als redactie kijken ernaar uit die kant van onze wandelavonturen voor de lezers te mogen belichten!