Een verhaal achter de wandelkaarten
Dit stuk had natuurlijk ‘het verhaal achter de wandelkaarten’ moeten heten. Maar met die ambitie was het een lijvig boekwerk geworden. De aanleiding was dat ik me als actieve wandelaar eens afvroeg “hoe komen die wandelkaarten die we allemaal gebruiken eigenlijk tot stand? En het onderhoud ervan zal ook heel wat voeten in de aarde hebben.” Kortom, tijd om daar eens wat duidelijkheid over te geven.

© Wandelnet – OpenStreetmap contributors
Ik spreek Jon Rietman, bij Wandelnet de ‘medewerker GIS’ (Geografisch Informatie Systeem). Hij is opgeleid in de cartografie en GIS en heeft een vracht aan ervaring in dat vak. Aanvankelijk werkte hij nauw samen met collega Marga Klein. “Na haar pensionering zijn we gaan kijken om de cartografie voor gidsen meer te automatiseren en deels uit te besteden.”
Jon Rietman legt het schema van kaartbeheer uit © Ernst Koningsveld
Hoe wordt een wandelkaart gemaakt?
"Alle kaartgegevens zitten in een centrale database. De basis is de kadastrale kaart van Nederland, die vijf keer per jaar wordt geüpdatet door het Kadaster. Daar overheen komen de wandelroutes en herkenningspunten zoals bushaltes en bezienswaardigheden." Het bedrijf Irias levert de software om Wandelnetwerken, LAW’s/Streekpaden/NS-wandelingen en ook het Meldpunt qua data bij te houden. Zij leveren de software om kaarten voor etappepagina’s te publiceren, voor de routeplanner en de app, en om data aan de routedatabank te koppelen. De Routebureaus die over heel Nederland actief zijn, hebben allemaal hun wandelnetwerken in een database staan. Wandelnet knoopt alle losse wandelnetwerken aan elkaar. En intussen staan daar natuurlijk de LAW’s, Streekpaden en NS-wandelingen in.
Het doorloopschema op weg naar bruikbare kaarten.
Waarom raken kaarten snel verouderd?
Routes veranderen voortdurend: paden worden vernieuwd, bruggen vervangen en wegen afgesloten. De in de gidsen gedrukte kaarten zijn feitelijk al verouderd als een herdruk uitkomt. Jon is momenteel druk met het vernieuwde Floris V-pad; de meest recente gedrukte versie is van 2009. Je kan je voorstellen dat er echt veel is veranderd.
Tip: Kijk op de website naar de routewijzigingen, print een kaart vanaf de website, download het GPX-bestand of wandel met de Wandelnet-app. En weet je het even niet meer? Markeringen in het veld zijn sneller aangepast dan de digitale routelijn en zijn daarom altijd leidend.
Van wijziging tot nieuwe kaart
Elke routewijziging doorloopt verschillende stappen:
-
Padwerkgroepen signaleren een wijziging via een melding of eigen waarneming. Zoals Jon Rietman zegt: "De padwerkgroepen zijn de oren en ogen in het veld. Zij zien veranderingen als eerste, zoals omleidingen of veranderingen in het landschap."
-
Beheerteam (Gert-Jan den Hartog en Roel Bouwman) verzamelt en verwerkt de wijzigingen. "Een grote klus die deze mannen voortreffelijk uitvoeren," zegt Jon.
-
Jon Rietman doet de kaartredactie, beoordeelt of de wijziging past binnen de standaard en verwerkt deze in de database. Jon legt uit: "We moeten altijd de eenduidigheid van onze kaarten waarborgen. Daarom worden sommige suggesties, zoals het toevoegen van specifieke gebouwen of bushaltes, soms niet doorgevoerd als ze buiten onze standaard vallen."
-
Cartografen van bureau EMK zorgen voor een overzichtelijke opmaak, waarbij symbolen en tekst goed leesbaar blijven. "Bij de opmaak zorgen we ervoor dat alles op de kaart duidelijk en visueel aantrekkelijk is, zonder dat belangrijke informatie wordt weggelaten," aldus Jon.
Om dit proces te verbeteren, werkt Jon aan een offline systeem ('Staging via Viewer') waarmee wijzigingen direct inzichtelijk worden.
Voorbeeld van input voor Jon vanuit een padwerkgroep
Jouw hulp is belangrijk!
Dit is in een notendop wat er allemaal bij komt kijken om de wandelaars op het goede pad te houden. Ondanks alle inspanningen blijven wandelroutes dynamisch. Daarom wil Jon wandelaars en vrijwilligers aanmoedigen om vooral elke wijziging die je tegenkomt door te geven; via meldpunt routes of als je vrijwilliger bent via je eigen padwerkgroep. Samen houden we de wandelkaarten actueel en zorgen we ervoor dat iedereen het juiste pad blijft volgen!